AKIM TRAFOSU:
Akım trafosu ölçü akım trafosu olarakta bilinir. Adından da anlaşılacağı üzere primer ana devreden geçen akımı oranı nispetinde azaltarak ve belirli hata sınıfı içerisinde kalmak şartı ile çevirip ölçme veya koruma devresine verir. İşletmedeki akım trafolarının sekonderleri kesinlikle açık devre bırakılmamalıdır. Akım trafoları ölçü ve koruma akım trafoları olarak ikiye ayrılır. Bir akım trafosunda iki farklı sekonder olabileceği gibi ihtiyaca göre ölçü (sayaç ve ampermetre) sekonderli veya koruma ( Röle) sekonderli akım trafoları imal edilebilir. Akım trafoları kullanılacakları yere göre dahili ve harici olarak da üretilebilir.
400 Volt Alçak gerilimli, 36 kV orta gerilimli ve 154 kV yüksek gerilimli akım trafoları olduğu gibi çok yüksek 400 kV gerilimli akım trafolarıda bulunmaktadır.
Akım trafoları imalat sonrası oran, polarite, doyama, iç dirençleri ölçülerek etiket plakasında belirtilen değerlere uyumlu oldukları rapor ile tespit edilir. Akım trafolarının izolasyon seviyesi ve dilektik dayanım testleride imalatı yapılan fabrikada yapılır.
Akım trafoları montajını müteakip sahada; Oran, Polarite, Doyma ve sınıf testleri yapılır. Sekonder bağlantı kablolarının uygunluğunun kontrol edilmesi maksadı ile yük testleride yapılır. İzolasyon seviyesinin belirlenmesi amacı ile % PF testleri ile izolasyon direnci testleri yapılır.
Orta gerilim akım trafoları nemden arındırılmış ve ortam sıcaklığı 20 santigrad derece civarında odalarda bulundurulmalıdır. Akım trafolarının primer bağlantıları sıkılık kontrolü yapılarak uygun bağlandığı kontrol edilmelidir. Sekonder bağlantıların açık devre olmadığından özellikle ölçü klemenslerinin kapalı konumda olduklarından emin olunmalıdır.
Yüksek akımları belli oranda düşürerek koruma ve ölçü elemanlarına akım değeri aktaran elektrik donanımıdır. Koruma ve ölçü olarak iki grupta sınıflandırılır.
36 kV ,170 kV ve 420 kV olarak ülkemizde imal edilir. 36 kV elektrik dağitim sisteminde ve orta gerilimden enerji alan tesisilerde Ölçü ve koruma sıstemınde kullanılır.170 ve 420 kV akım trafoları yoğun olarak TEİAŞ sıstemınde kulanılmakla birlikte yüksek güçlü elektrik üretim merkezleri ile yoğun enerji tüketen ark ocaklarında ve endüstriyel tesislerin enerji sıstemlerınde kullanılır. Sıstemde kullanılan bazı akım trafo etiket bılgileri örnek olarak aşağıda verilmiştir.
Gerilim ( kV) Oran ( Amper ) Sınıf ( cl ) Güç ( VA ) Kısa-devre Akımı ( kA ) İmalat Tipi
36 600/ 5 5P20 30 31,5 Epoksi Reçine
170 400-800-1200-1600/ 1-1-1A 0,5Fs5-5P20-5P20 10+30+30 31,5 Sılıkon Katmanlı Kafa Tipi
420 1500- 3000 / 1-1-1-1 A 0,5Fs5-5P20-5P20-5P20 10+60+60+60 50 Sılıkon Katmanlı Kafa Tipi
Akım Transformatöleri Üzerinde Yapılan Testleri;
- Kapasite ve %PF Testleri
- İzolasyon Direnci Testleri
- Akım dönüştürme oran testleri
- Polarite testleri
- Doyma testleri
- Sargı direnci testleri
