Yağlar, çeşitli nedenlerden dolayı kirlenir, bozulur veya yaşlanarak özelliklerini kaybeder ve görevini tam olarak yapamaz. Bu durumdaki yağlar, temas ettiği malzemeye zarar verir ve elektriksel izolasyon zayıflar. Bu nedenle trafo yağları; taşıma, depolama ve işletmede kaldığı sürece düzenli olarak denetim altında tutulmalıdır.
Trafo ve diğer elektrik donanımdan, periyodik olarak yağ örnekleri alınıp ölçümlerin yapılması gerekir. Trafonun güvenli, verimli, sürekli çalışabilmesi ve işletme ömrünün uzun olması, bu testlerin rutin şekilde yapılmasına bağlıdır.
Trafo yalıtım yağı üzerinde bir dizi fiziksel, kimyasal ve elektriksel testler yapılarak; kirlenmenin ve yaşlanmanın boyutu gözlenebilir. Aynı zamanda gelişmekte olan trafo arızaları, yağda çözünmüş gaz analizi yöntemiyle izlenebilir. Bu bilimsel yöntemler sayesinde, trafo veya donanımdaki çok küçük boyutlu olaylar, henüz ciddi arızalara yol açmadan gerekli önlemler zamanında alınır.
Böylece arızanın yol açabileceği program dışı elektrik kesintileri önlenerek ekonomik zararın ve diğer hasarların en düşük düzeyde kalması sağlanır. Bir sistemi güvenli, verimli ve de sürekli şekilde işletebilmek için, düzenli olarak test ve kontrolleri yapılarak devamlı izlenmesi gerekir.
Yağ Kimyasal Ve Elektriksel Testleri
Power Factor Testi
Delinme Dayanımı Testi
Su Miktarı Testi
Asidite Testi
İç Yüzey Gerilim Testi
Renk ve Görünüş Testi
Özgül Yoğunluk Testi
Parlama Noktası Testi
Yağda Çözünmüş Gaz Numunesinin Alınması
Metan (CH4)
Hidrojen (H2)
Karbondioksit (CO2)
Karbonmonoksit (CO)
Etilen (C2H4)
Etan (C2H6)
Asetilen (C2H2)
Oksijen (O2)
Azot (N2)
Toplam Çözünmüş Gaz (ppm)
Toplam Çözünmüş Gaz (%)
Toplam Yanıcı Gaz (ppm)
Toplam Yanıcı Gaz (%)
YALITIM YAĞLARI:
Bilindiği üzere, trafo kazanları yağ ile doldurulmuştur. Trafolarda kullanılan yağ adından da anlaşılacağı üzere sargılar arası ve sargı toprak arası yalıtımı sağlamaktadır. Bu nedenle yalıtım yağı olarak da adlandırılır. Ayrıca trafoda oluşan ısıyı radyatörlere transfer ederek trafo sargılarının soğumasını sağlamaktır.
Trafo izolasyon yağları imalatına bağlı olarak sınıflandırılmıştır. Genellikle petrol kökenli olup son zamanlarda doğal esterden de yalıtım yağı üretilmektedir.
İzolasyon yağları özelliklerine göre aşağıda kısaca açıklanmıştır.
1. MINAREL YALITIM YAĞLARI
Petrol kökenli olup katkılı ve katkısız olarak ikiye ayrılır. Diğer trafo yağlarına göre daha ucuzdur. Ülkemizde imal edilen trafolarda yaygın olarak kullanılır. Ancak Türkiye'de imalatı yoktur. Yabancı üreticilerin temsilcileri veya şubelerince ülkemizde stoklanıp satılmaktadır. Teiaş Yeni Yağ Satın alma Şartnamesine uygun olan ve ülkemizde kullanılan trafo izolasyon yağları; SHELL DIALA A ve SHELL DIALA B , SHELL DIALA S4 ZX - I, NYNAS NTRO GEMINI ve NYNAS NTRO TAURUS, APAR HYVOLT POWER OIL 60 UX belli başlı markalarıdır. Parlama noktası 140- 150 °C cıvalındadır.
İnsan sağlığı ve çevre açısından zararlı olup, toprağa ve suya atılması yasaklanmıştır.
2. HALOJENLI YALITIM YAĞLARI
Çok yüksek yalıtım sağlar. Parlama noktası çok yüksek olup alev almaz. Ancak insan sağlığı ve çevre güvenliği açısından çok tehlikeli bulunduğundan kullanımı yasaklanmıştır. Bilinen markalar, ASKAREL VE KLOPEN olup yoğunluğu 0,95 civarında mineral yağlardan kolayca ayırt edilmektedir.
3. SILIKONLU YALITIM YAĞLARI
Silikonlu yalıtım yağlarımda petrol kökenli olup parlama noktası çok yüksek olduğundan kapalı alanlarda ve fabrikalardaki servis trafolarında silikonlu yağ kullanılmakta idi. Bu yağda insan sağlığı ve çevre güvenliği açısından çok tehlikeli bulunduğundan üretilmesi ve kullanımı yasaklanmıştır. Bazı imalatçılar ürünleri, RHODORSIL OIL 604 V 50,CAF 730,BLUESİL FLD 604 V 50 ve KF 96 olarak bilinmektedir. Silikonlu yalıtım yağlarının yoğunluğu 1,00 'den yüksektir.
4. SENTETİK ESTER YALITIM YAĞLARI
Minarel yağlarda olduğu gibi petrolden üretilmektedir. Mineral yalıtım yağlarından farkı parlama noktası yüksektir. Yangın tehlikesi olan yerlerde tercih edilmektedir. Yoğunluğu da minarel yağlardan yüksektir. Son yıllarda ülkemizde kullanılmaya başlanmıştır. Bilinen markalar. İngiltere'de üretilen; MIDEL 7131 ve ülkemizde imalatı yapılan; CARGIL E 360 ester sentetik yağlardır. Mineral yağlarda olduğu gibi İnsan sağlığı ve çevre güvenliği açısından zararlıdır.
5. DOĞAL ESTER YALITIM YAĞLARI
Soya ve korola yağlarından doğal olarak üretilmektedir. Parlama noktası en yüksek trafo yağı olup, yangın tehlikesi olan kapalı alanlarda kullanımı tercih edilir. Doğal ürünlerden üretildiğinden insan sağlığı ve çevre açısından zararlı değildir. Bilinen markaları MIDEL eN 1204 ve MIDEL 1215 ile ülkemizde üretilen, CARGIL FR3 doğal ester trafo yağlarıdır.
Trafo ve reaktörlerde kullanılan yalıtım ve soğutmayı sağlayan izolasyon sıvıları hakkında kısaca bilgi verdikten sonra trafo yağları üzrinde yapılan testler aşağıda özetlenmiştir.
TRAFO YAĞLARINA YAPILAN TESTLER
A) KİMYASAL TESTLER
1. Su Miktarı
2. Asitlik
3. Korrozif Kükürt
4. Toplam Kükürt
5. Katık Miktarı
6. Tortu ve Çamur
7. Oksidasyon Sabitesi
8. Uyumluluk
9. PCB Miktarı
10. Furfural mıktarı
11. Gaz Analizi
B) FİZİKSEL TESTLER
1. Renk ve Görünüş
2. İç Yüzey Gerilim
3. Yoğunluk
4. Viskozite
5. Parlama Noktası
6. Akma Noktası
7. Partikül Miktarı
C) ELEKTRİKSEL TESTLER
1. Delinme Gerilimi
2. Güç Faktörü,
3. İzolasyon Direnci
Trafo Yağı Test Laboratuvarları için Kaynak Yönetimi, İş Süreci ve İş Akışı Yönetim Sistemi. Transformatör sağlığının izlenmesiyle uğraşan Ajanslar ve Kamu Hizmetleri için en uygun.
Dugan Enerji Trafo Yağı Laboratuvarı Bilgi Yönetim Sistemi, Trafo Yağı ve ilgili Ürün Test Laboratuvarları için tamamen web tabanlı, yüksek düzeyde yapılandırılabilir, esnek bir çözümdür. Kriti LIMS, Test Labs Toplam İş Süreci ve İş Akışı Otomasyonu faaliyetleriyle ilgilenir. Çözüm, Test faaliyetlerinin işlevlerini ve prosedürlerini yönetir. Numune Çizelgeleme, Numune Rezervasyon, Takip, Test, Kalite Kontrol, Ar-Ge, Test Raporu Yazdırma, Online Test Raporu Oluşturma, Faturalama, Muhasebe, MIS ve İş Zekası Modülü. Bulut tabanlı çözümler, birden çok Laboratuar, Kurum ve şube Laboratuvarı yapılandırmak için de mevcuttur.
Trafo Yağı Analiz ve Laboratuvar Hizmetleri
Müşterilere Transformatörün Yağını Analiz Eden Eksiksiz Bir Test Programı Sunuyoruz
Dugan Enerji, 2006 yılından beri iş dünyasına yüksek gerilim hizmetleri sağlamaktadır. Transformatörler dahil tüm yüksek voltajla ilgili ekipmanları anladığımızdan, transformatör hizmetlerimizi yeni bir seviyeye taşıdık. Eksiksiz bir önleyici bakım programının bir parçası olarak, periyodik yağ analizi, güç transformatörlerinin durumunu izler ve ciddi oranlara ulaşmadan sorunları tespit eder.
Dugan Enerji, elde edilen her numune üzerinde farklı fiziksel testler gerçekleştirerek kontaminasyonu, oksidasyonu ve artan sıvı sıcaklıklarını teşhis eder. Yağda daha önce bahsedilen koşullar mevcut olduğunda, akışkan bozulur ve transformatörü yalıtmak ve soğutmak için tam potansiyelini kaybeder.
TRAFO YAĞ ANALİZ TESTLERİ & LABORATUVAR HİZMETLERİ
Bu testler, yağın bir yalıtkan ve soğutucu olarak düzgün bir şekilde işlev görme kabiliyetini belirler ve mümkün olan en erken aşamada yeni başlayan arızaları tanımlar.
- Çözünmüş Gaz Analizi - DGA
- Yalıtkan madde arızası
- Nem ve Su İçeriği - Karl Fischer Yöntemi
- PCB - Poliklorlu Bifenil
- Asitlik
- Özgül Ağırlık - Gerçek Yoğunluk
- Renk
- Arayüzey Gerilimi
SAHADA YAĞ ÖRNEKLEME
Örnekleri toplamak ve göndermek kolaydır. Müşterilerimizin numuneleri bize gönderme veya Dugan Enerji Mühendislerinin tesislerinden numune alma seçenekleri vardır.
Personeliniz tarafından numuneler alınırsa, numuneyi uygun şekilde çıkarmak ve göndermek için gerekli ekipmanı sağlayacağız. Numuneleri aldıktan sonra 48 saat içinde sonuçlar size e-posta ile gönderilir ve istenirse basılı kopyalar da size gönderilebilir. Acil sonuçlara ihtiyaç duyulursa, aynı gün içinde telefonla arayabilir veya e-posta ile gönderebiliriz.
YALITIM YAĞ FİLTRASYONU VE DEĞİŞİMİ
Dugan Enerji, piyasadaki en iyi filtreleri ve filtreleme sistemini kullanır. Yağda asılı kalan karbon, su ve kirletici maddeleri gidermek için trafo yağını filtreleyebiliyoruz. Yağın filtreleme işlemi, yalıtım özelliklerini artırır ve transformatörünüzün veya kademe değiştiricinizin ömrünü uzatır. Filtreleme sistemimiz, nemi ve zarar veren parçacıkları tek bir mikrona (1 µm) kadar uzaklaştırabilir. Ayrıca gerekirse transformatörünüzün yağını tamamen boşaltabilir ve değiştirebiliriz.
